Written after
personal experiences and observations about the role of The Chokha in Georgian
society – translated by Eliso Sarava.
Coxa _
tradiciuli qarTuli samosi


ganmarteba:
rodesac Seni
Coxa giyvars, giyvars Seni qveyana. rodesac Seni qveyana giyvars, giyvars Seni
tradiciebi. Coxa xazs usvams Sens qarTvelobas, es sulieri samosia, qarTvel
CoxosanTa sazogadoebis lideri.
gansakuTrebuli
SemTxvevebis dros, rogorcaa jvriswera da sxvadasxva sazeimo dResaswauli Coxis
tareba qarTvelebisaTvis erTgvari saSualebaa sakuTari rwmenis, qarTuli
tradiciebis, ojaxuri faseulobebis, qarTuli simReris, cekvis, Rvinis pativiscemis
gamosaxatavad. masSi gansxeulebulia keTilSobileba, patiosneba, Rirseba, qveynis
erTguleba, simamace da siamaye.
“Sexede, ra
lamazebi arian”, daviTma Savnabadas biWebze mimiTiTa, romlebic Cvens win, zemoT
midiodnen. TiTqos misi grZeli TiTebiT diriJorobda maT TiToeul moZraobas,
TiToeul gadadgmul nabijs. “Sexede Coxa rogor uxdeba maT mxar-beWs, rogor
viwrovdeba welisken, es aris mamakacis sxeulis samkuTxedi. rogor meamayeba, ra
kargebi arian, gansakuTrebiT, roca Coxebi acviaT.”
aRtaceba da
siTbo mis xmaSi gulis siRrmidan modioda. saram gaxeda mis profils, Tvalebi
noyieri, mdidari miwis siRrmisferad auelvarda, roca mas Sexeda. mis TvalebSi
gviani Semodgomis mzis sxivi qamris vercxlidan irekleboda, romelzec xanjali
ekida da TiTqos icavda mis wels.
es 12 qarTveli
vaJkaci, yvela SavTmiani, farTe mxarbeWiT, Sav grZel CoxebSi gamowyobilebi, rux axaluxze, welSi qamriT,
midiodnen ueiqfildSi samoqalaqo Sexvedris ceremonialisTvis, sadac batoni meri
elodebodaT da saocar STambeWdav sanaxaobas warmoadgendnen. rbili Savi tyavis
uZiroebi, qaRaldis sisqis ZirebiT sacekvaod Seqmnilebi, kargad SeekraT da
TasmebiT gaekoWaT wvivebze. saram SeamCnia Tu rogor cotaTi ufro metad maRlebi
iyvnen, cotaTi ufro metad amayebi, cotaTi ufro metad Zlierebi. isini cotaTi
ufro metad qarTvelebi iyvnen. daviTma ganzrax Seanela svla da misi saCvenebeli
TiTi nazad ausva saras TiTebs da Tvalebi gauswora. “es yvelaferi CemTvis Zalian
bevrs niSnavs, iyo qarTveli da ataro es silamaze, Coxa. biWebi ukeTesad
mRerian, ufro Zlierebi arian, maT es eamayebaT da mec es minda, maTTvis, mTeli
saqarTvelosaTvis, rom Cven es siamayiT vataroT.”
sara mas
aRmerTebda, masze ufrosi iyo, brZola gadatanili da gadaRlili da didxans eloda,
rom erTxelac aseTi mamakaci movidoda mis cxoverebaSi. eloda, natrobda, da
rodesac gamoCnda, darwmunebuli misi gulis sikeTeSi da Tvalebis siRrmeSi
arsebuli sevdis da varamis uSiSari, miendo mas, guldandobilad miendo. mis guls
kvebavda da aRafrTovanebda daviTis siyvaruli qarTuli simRerebisadmi. is ise
muSaobda sakuTar Tavze, rom SeZleboda gadmoeca sakuTari miwis musika, musika
qarTuli sulis, mTebis da vakeebis, venaxebis da xalxis. sara misTvis yvelafers
gaakeTebda, yvelafers.
miSas Zaxilma
sara amqveyanas daabruna da man SeniSna, rom miSas Coxas naoWebi qonda da cota
ar iyos dapataraveboda. biWebi kacobaSi gadadiodnen, icvlebodnen, izrdebodnen
da amaRelvebeli iyo yvelaferi amis momswred yofna. Tan bundovnad imazec
fiqrobda rogor daexmareboda maT im Coxebis SeZenaSi daviTi rom ase gatacebiT
elaparakeboda amas win.
neli svliT win
miiwevdnen Savnabadas biWebi qalaqis meriis darbazebisken da gzad agrovebdnen STabeWdilebis
qveS myofi iq momuSave xalxis moxiblul mzeras, moridebul Rimils, aRtacebul
CurCuls. selisa da saprialebeli zeTis suni erTmaneTSi ireoda, muqi muxis xis
kedlebze trialebda da Coxosnebs ukan miyveboda daxveul kibeebze asvlisas.
mdidruli, muqnaxatebiani xaliCa maT sadResaswaulo ierTan Serwymuli, kidev ufro
gamdidrda biWebis simReriT. Savnabadas simRerisas ganwyoba ganwyobas cvlida,
umjebesdeboda, mdidrdeboda, xsnida da amxelda erTi meores da TiToeuli am
adgilis mogonebiT iJRinTeboda. batonma mermac aRniSna, rom aseTi Rirseuli
simRerebi am kedlebs aqamde ar gaegonaT. simRerebis gatacebulma da amave dros
gawonasworebulma Sesrulebam, Semsruleblebis sisufTavem da keTilSobilebam da
TviT simRerebis silamazem ganacvifra meri. man stumrebs aCuqa CenTris eklesiis
araCveulebrivi, akvareliT Sesrulebuli naxati, Sesaferisi mosagonari Savnabadas
biWebisTvis, romlebmac ase gulianad imReres maTi kulturis, drosaviT Zveli
kulturis simRerebi.
sara gaitruna.
Savnabadas bolo koncertis garemocva sunTqvis Semkvreli iyo: vejvudiseul moruxo
cisferSi da saqorwilo tortis qaTqaTa TeTrSi gaxveuli wm.quTbertis eklesiis
kedlebi edinburgSi. Savnabadas biWebi, xanjalze dayrdnobili xelebiT, Savi
CoxebiT, siamayiT da molodiniT savseebi Tavis rigs elodebodnen. eklesiis kari
gaiRo da maT Seabijes didebulad, sakuTari mniSvnelobis SegrZnebiT, aRtacebuli
taSiscemis fonze, romelsac Cveulebriv perfomansis bolosTvis inaxaven xolme, da
win naxevarwred dadgnen. siCume Camovarda, sara uyurebda maT, rogor muxasaviT
myarad idgnen, fexebiT mijaWvodnen miwas, welSi gamarTuliyvnen, beWebi gaeSalaT.
da Semdeg daiwyes, unisonSi, xmis micemis gareSe.
msmeneli
mojadovda, aRfrTovanda da datyvevda. guruli krimanWuli, sagaloblebi, zamTari,
ise imReres msmenels frTebi misces maTsaviT zecamde asuliyo, maT SeerTebodnen Tavisufal
navardSi samyaros Tavze, sadRac Zalian, Zalian maRla, nasas voiaJerTan. msmenelebs
yba CamovardnodaT, Tvalebi anTebodaT da raRac gamoucnobi Rimili dasTamaSebdaT.
drosa da sivrceSi arsebulma kavSirebma gaiRviZes maTSi am simRerebis mosmenisas,
siyvaruli cecxlad ainTo da eqod gaisma maT Sinagan sivrceSi.
meore dilas
edinburgidan londonamde mokle frenisas saram gamohkiTxa daviTs SavnabadelTa
axali Coxebis Taobaze. daviTma uTxra Tu ra feris surda yofiliyo es axali
Coxebi. ara mTlad yavisferi an Jangmiwisferi, aramed qarTuli miwis feri,
mdidari, Rrma, romelic daakavSirebda maT warsul keTilSobil tradiciebTan. is
xedavda mis dauZlevel survils da saram gadawyvita amisTvis saWiro fuli Seegrovebina.
rodesac isev darCa
sicarieleSi da simartoveSi, romelic mouxerxeblad nacnobi xdeboda TandaTan, isev
carieli da civi loginiT, radgan daviTi saqarTveloSi wavida, saram gadawyvita
rac SeiZleboda meti xalxi CaerTo fulis SegrovebaSi da rogorme eyida misTvis es
ZviradRirebuli naWeri axali CoxisTvis. saras patara biznesi hqonda da moifiqra
latarea CaerTo gakveTilebSi, is imedovnebda klientebSi interesis cecxlis
gaCaRebas da sanam saqarTveloSi
Cafrindeboda, Tebervlamde saWiro Tanxis Segrovebas. marTlac, yvela Caeba misi
enTuziazmis Semxedvare da male oqros monetebi gadaiqca oqros zvinebad, oqros
zvinebi ki banknotebad da bolos kulinariuli gayidvebis, latareebis,
xelTnakeTobebis gamofena-gayidvis da musikis gakveTilebis Semdeg saWiroze meti
iyo. siamayiT Tavi aewia, aRtacebuli iyo xalxis mxardaWeriT, rom maT fuli
Seugroves, konvertSi, konverti pasportSi, pasporti xelCanTaSi da saqarTvelosaken.
daviTi gacxovelebiT saubrobda qsovilis teqsturaze da wonaze, Wrilis
mniSvnelobaze da Tu rogor warmoedgina Tavi masSi gamowyobili. maTi Tvalebi
brwyinavda da erTmaneTiT aRtacebulebi Tbilisis quCebSi seirnobdnen, turistebis
sayvarel adgilebs stumrobdnen, xinkals Wamdnen. saras guli cotaTi kidev metad
gaiRo, kidev cotaTi da mas ocnebebic gauCnda.
britaneTSi
wamosvlamde ori dRiT adre gaga daqorwinda. jgufis solisti, vis saocrad melodiur
xmasac hqonda Tviseba daetyvevebina bgerebi wvimis wveTebSi, romlebic TiTqos kriala
minaze mirakrakebdnen, Zalian keTili da gulwrfeli iyo. rodesac saram mis
sacoleze, ninoze hkiTxa, misi xma dadna:” me mas vaRmerTeb”.
gagas Coxa
muqi naRebis feri iyo, muqi _ jvrisweris dRisTvis, rbili _ misi CanafiqrisTvis,
wminda _ siamayisTvis, tkbili _ siyvarulisTvis da nazi _ silamazisTvis. misi
muqi Tma da bavSvuri saxe anaTebda da xelebs nerviulad ifSvnetda. irgvliv
Semojaruli Savnabadas biWebis Savi Coxebi garemos TeTr samosze saocar kontrasts
qmnida. qaTqaTa Tovli miwaze, muqi da naTeli, Savi da TeTri. daTovlili, Savi
xeebis Sav-TeTr xeivanSi moZrav erT sxeulad qceul SavCoxianebs, SuaSi mtrediviT
TeTri siZiT, zamTris damreci mzis sxivi Tvals Wrida. es iyo misi dRe, misi
Tavdadebis piroba siyvarulisTvis ara mxolod ninos mimarT, aramed misi
tradiciebis, misi RmerTis mimarT.
gagas saxlidan
ninos saxlamde Tbilisis quCebsa da prospeqtebze mgzavroba giJuri da qaoturi
iyo, sara Cafrenoda skams daTos manqanaSi, radgan wesis mixedviT, xan win
gavardebodnen, xan ukan CamorCebodnen, erTmaneTs ejibrebodnen
rbola-gadaswrebaSi, rom bolos sapatarZlos karTan, simRera daegugunebiaT. iq mas
sadRegrZelo aTqmevines da Semdeg orive ojaxi erTad gaemarTa taZrisken. TeTrebSi
gamowyobil, ase axalgazrda da ase lamaz ninos TeTri bewvi moexvia sicivisgan
dasacavad, Tumca mze CaxCaxebda da maT Saravandedad adgaT, TiTqos mSvidobis
mtredebi yofiliyvnen. gaga, misi amayi, keTilSobili da Zlieri guliT, zecisken
mimarTuli TvalebiT samadlobel locvas ambobda. orive erTad, marTlac Zalian
lamazebi, gansxeulebuli imedebi da ocnebebi iyvnen saqarTvelos momavlis da
warsulis.
gagam da ninom Tbilisis sakaTedro taZarSi, Zvel
Tbiliss Tavze rom wamodgomia, iq daiweres jvari. orives oqros filigrimuli,
margalitebiT da Zvirfasi qvebiT gamSvenebuli gvirgvinebi edga Tavze, romlebic
oqros jvriT bolovdeboda. orivem saaTis mimarTulebis sawinaaRmdegod samjer wre
Semouara centralur xats taZarSi, Savnabadas Zmadnaficebis mWeqare jvrisweris
sagaloblebis TanxlebiT (romelic am uzarmazar sivrces avsebda), siyvarulis
TasmebiT xelebgadaxveulebma.
daviTi saras ar iSorebda gverdidan da akvirdeboda,
rom is am ambis Tanamonawile da moziare yofiliyo, egrZno, daenaxa da gaegona
yvelaferi. erTmaneTs TvalebiT uRimodnen da rodesac nino ambionze avida, taZris
im nawilze, sadac qals mxolod erTxel, jvriswerisas SeuZlia avides, mobrunda
sarasken da uTxra, ”RmerTma qnas, Senc male daginaxo iq”.
saras gulSi gamomwyvdeulma cicqna, nacara
siyvarulis naperwkalma aelvarebac ki gabeda. gabrwyinebuli TvalebiT man es
ambavi, rom daviTs masze daqorwineba undoda, gulSi Caixuta, Rrmad CaisunTqa da
igrZno rogor SeZra da gaalRo misi suli. TiTqos frTebic gamoesxa. mogvianebiT,
roca is, uZiroebSi gamowyobili, Semcivnebuli miuxedavad sqeli Salis Coxisa,
TovlSi dacurda da isini erTad daecnen siciliT, daviTma saras TvalebiT, tuCebiT,
xelebiT Sescina da uTxra: “modi, zafxulis bolos davqorwindeT.”
saqarTvelodan wasvla Zneli aRmoCnda. britaneTSi
cxovreba, misi Svili, saxli, yvelaferi erTad elodeboda mas, xelgaSlili
elodeboda, eZaxda, siyvaruliT xvdeboda, mSvid navsayudels da usafrTxoebas
pirdeboda. misi guli orad gaxleCiliyo, daviTTan darCenas Txovda da Tan misi
Svilisken da saxlisken miiswrafvoda. mgzavrobisas ukan, britaneTSi mbrwyinav,
mfrinav, imediT savse da aJitirebul ganwyobas xandaxan cremlebi wyvetda.
momdevno ramodenime Tve giJuri iyo, maT saqorwilo
gegmebze da Coxebis Sekervaze saubrebiT datvirTuli. sad iyididnen am qsovils,
ramdeni dasWirdebodaT, ras da rogor fiqrobda am yvelaferze daviTi. sasiamovno
mosasmeni iyo misgan, Tu rogor apirebda mis Cacmas maT sakuTar jvrisweraze da
ra did mniSvnelobas aniWebda is yvelafer amas. gankiTxvis uSiSarma da sakuTar
siyvarulSi darwmunebulma saramac daiwyo fiqri imaze, Tu rogor Caicmevda Coxas
jvrisweraze. misi simboluri mniSvneloba sruliad gacnobierebuli hqonda da Seudga
kidec Zveli qarTuli jvriswerebis fotoebis Tvalierebas imis imediT, rom misTvis
Sesafers aarCevda.
Savnabada oqtomberSi Camovida, Tavis axal CoxebTan
erTad. sqeli Sali, mTis noyieri miwis feri, Canda kargad morgeboda TiToeulis
moyvanilobas. saram maTi sxeulis formebi kargad icoda, maTi sketCebic ki hqonda
daxatuli da aCuqa kidec daviTs wina wels. axla ki gansxvaveba rogori cxadi iyo,
erTi orad gazrdiliyvnen biWebi. amjerad isini erT mTlians warmoadgendnen da es
Coxebic asrulebda maT Sesaxedaobas. isini yvelgan ekida: karis CarCoebze,
WaRebze, sawolebsa da karadebze drapirebasaviT Camokidebuli irgvliv, bneli
sulebiviT. roca wmendnen ise qanaobdnen
gegoneboda TiTqos gamoZaxili gesmoda uZvelesi da Zlieri, Seyovnebuli warsulisa,
Zvel mflobelebs rom uxmobdnen. xanjlebi JRarunebdnen, uZiroebis uRimRamo siCume
ki irekleboda qamrebis siSaveSi, romlebzedac mibmulebi iyvnen. TiToeuli xis
masra, iSviaTi qarTuli kedaris xisgan damzadebuli, uZveles mebrZolTa mSvildebis
msgavsad, mijriT Cawyobiliyo mkerdis orive mxares.
Savnabada gaizarda. mis wevrebs Coxebi, erovnuli
samoseli siamayis, pasuxismgeblobis da movaleobis grZnobiT avsebulebs emosaT.
maTi Tavis daWeris da siarulis maneriT xvdeboda sara amas. TiToeul koncerts
etyoboda is momwifebuloba, rac aqamde aklda. sadac ki wavidodnen, yvelgan pativiscemiT
ganawyobdnen msmenels da daimsaxures kidec es maT. Sesruleba naTeli da mkafio,
sakuTari Tavis Rrma codna da kavSirebi uZveles miwasTan udao iyo. daviTi ki
CoxaSi gamowyobili, raRacnairad ufro keTilgonieri Canda.
sasaciloa, sara fiqrobda, wina dRis Sofingi rom
axsendeboda, sasacilod ekiTxeboda daviTi mas azrs sxvadasxva tansacmelze. rogor
moswonda masze am stilis Sarvali, da es nacrisferi Jileti? jempri? es
fexsacmelebi? kostumi? da es
ormagsayeloiani perangi? marTalia, saras arc erTi amaTgani gamorCeulad ar
mouwonebia Sofingisas, radgan verc xvdeboda ase ratom unda gaekeTebina, daviTs
yvelaferi uxdeboda da yvelaferSi eleganturad gamoiyureboda. bolo wuTis
SenaZenma grZelma Savma qolgam, kiTxvis niSniani saxeluriT, saras Rimili
mohgvara. daviTi namdvili ingliseli jentlmeniviT iqneboda am qolgiT xelSi.
saram is perangi kidev erTxel, mogvianebiT naxa,
momdevno zafxuls. daviTs ecva, isic da nacrisferi Jiletic, is fexsacmelebic da
miuxedavad imisa, rom wvimiani amindi ar Canda suraTze, qolgac ki eWira, da
marTlac miamgvanebdi mas inglisel jentlmens.
suraTebi mkafio da profesionalurad Sesrulebuli iyo.
TiTqos fotoaparatis linzebSi TviTonac iyureboda. ise ostaturad daeWira fotografs
Tavis mobrunebis momentic da isic, Zlivs SesamCnevi, kmayofili Rimili tuCebze
rom dasTamaSebda. megobrebi misi emociuri mdgomareobis gamo SeSindnen da
ecadnen misTvis gamoerkviaT ra moxda, da es feisbuqiT gamougzavnes.
yoveldRe
urekavda mas da DdaviTi ar pasuxobda. 18 kviris Semdeg, rac maTi urTierToba
gaibzara, Tumca sara jer kidev ver acnobierebda rom is ukve sruliad
damsxvreuliyo, man hkiTxa daviTs, mis yvelaze mniSvnelovan dRes, mis
jvrisweraze Coxa ratom ar ecva.
“colma mTxova ar Camecva”.
saram, ukve dardisagan daavadebulma, misi
tyuilebiT da sicruiT Tavbrudaxveulma upasuxa: “ase mgonia saSeno qalze ar
daqorwindi”.
bolosityva
daviTisgan miRebuli e-maili. misi jvrisweris
Semdeg 27 dRe gavida. Savnabada, ki ramdenime DdRis win 2012wlis Tbilisis
simpoziumze gamovida:
“hahahaha, Seni dedac sara mirandas feisbuqidan
xom wagSales da axla britaneTidan Tqma ro rogor xar da ramdeni akeTeb da
aseTnairad sasacilo Sen. midi midi da xalxi ufro bednieri Sengan. Sen unda
codna ro me ar viReb Sen mesijebi. dablokili xar. me darekva ro Sen gagzavna me
mesiji mara dablokili xar J da ar ici me Sen ra wera mara vici Savnabada
magari iyo Zaan, day vela bednieri da yvela me survilebs ro kargio. midi midi
moatyue Seni Tavi da sircxvili Senze, xalxi mxvdebian didi molocvebi da saxlSi
saCuqari naTias yvavilebi, midi axla da gaCerdi da sircxvili Seni.”
2012wlis 20 oqtomberi
No comments:
Post a Comment